Met het hele team van +anderen bekeken we onlangs de documentaire Join or Die over het werk van Robert Putnam. Movie night inclusief popcorn!
Putnam toont in zijn werk (en de film) glashelder aan dat zonder maatschappelijke initiatieven, sociale cohesie afbrokkelt en een essentiële voorwaarde voor een gezonde democratie verdwijnt. Zonder clubjes geen gemeenschap. Zonder gemeenschap geen democratie.
Putnam heeft jarenlang onderzoek gedaan naar sociaal kapitaal – de kracht van menselijke verbinding – en zijn inzichten bieden een belangrijke leidraad voor iedereen die – net als wij – bezig is met samenwerking tussen overheid en maatschappij. Zijn boodschap is duidelijk: als we deze samenwerking belangrijk vinden, dan moeten we inzetten op het versterken van sociale cohesie door middel van maatschappelijke initiatieven. Want wat blijkt: zonder sociaal kapitaal is participatie een lege huls.
Veel beleidsmakers worstelen met dezelfde vraag: hoe krijgen we mensen weer betrokken bij hun omgeving? Een van de belangrijkste lessen uit Putnams werk is dat participatie niet begint bij regels of structuren (zoals een participatieverordening), maar bij relaties. Mensen doen pas mee als ze zich verbonden voelen, als ze anderen vertrouwen. Dat begint bij laagdrempelige activiteiten of projecten in de buurt. Want daar kunnen mensen elkaar ontmoeten en samenwerken, en groeit het vertrouwen in de ander. Dat vraagt dus ook om fysieke plekken waar ontmoeting kan plaatsvinden. Als die verdwijnen, verdwijnt ook de spontane interactie die nodig is om sociaal kapitaal op te bouwen en te koesteren.
Indrukwekkend is hoe tastbaar de impact van sociale netwerken is. Het besef dat de clubjes, buurthuizen en verenigingen waar we soms achteloos aan voorbijgaan, in feite de ruggengraat vormen van een gezonde, veerkrachtige samenleving. Sociale cohesie versterken begint bij iets eenvoudigs: het menselijke verlangen om ergens deel van uit te maken – een club, een groep, een gemeenschap.
Het werk van Putnam zet ons aan om kritisch naar ons eigen werk en werkveld te kijken. Welke structuren versterken of belemmeren de samenwerking tussen overheid en inwoner? Hoe dragen wij als +anderen hieraan bij? Inzetten op het versterken van clubs, verenigingen en buurthuizen blijkt een noodzaak in plaats van gewoon een leuke hobby. Wij gingen ook onszelf te rade bij welke clubs wij zitten en wat dat betekent voor ons. Heb jij wel eens stilgestaan wat dit voor jou betekent? Waar zou jij altijd nog wel eens lid van willen zijn? En: welke structuren versterken of belemmeren volgens jou de samenwerking tussen overheid en inwoner?
Nieuwsgierig geworden naar de film Join or Die? Op de Amerikaanse Netflixpagina vind je de film. Klik hier voor de trailer.
Wil je op de hoogte blijven van interessante lees- en kijktips? Wij delen graag inspirerende bronnen die ons aan het denken zetten – van boeken en documentaires tot inzichten uit onderzoek. Blijf +anderen volgen.
